Profit First: De revolutionaire financiële methode die winst vooropstelt

Vraag een ondernemer naar zijn omzet en je krijgt direct antwoord. Vraag naar zijn winst en het blijft stil. Ongemakkelijk stil. Deze realiteit schetst de kern van het probleem waar duizenden ondernemers mee kampen: ze werken hard, draaien omzet, maar houden onderaan de streep nauwelijks iets over. De traditionele formule 'Omzet - Kosten = Winst' blijkt in de praktijk een recept voor financiële kwetsbaarheid. Mike Michalowicz veranderde dit met zijn baanbrekende methode Profit First, waarbij winst niet langer het sluitstuk is, maar juist het startpunt.

Waarom de traditionele formule faalt

De internationale formule 'Omzet - Kosten = Winst' lijkt logisch, maar bevat een fatale fout: ze maakt winst tot een restpost. Waar je op focust, groeit. Dus zolang winst aan het einde staat, focussen ondernemers zich op omzet en kosten. Ze draaien zoveel mogelijk omzet, maken alle noodzakelijke kosten, en hopen dat er onderaan de streep iets overblijft. Deze benadering leidt vaak tot een vicieuze cirkel: meer groei vraagt meer investeringen, hogere kosten zorgen voor dunne marges, en de ondernemer blijft draaien zonder echte financiële vrijheid te bereiken.

Het bizarre is dat veel ondernemers juist starten met ondernemen om financiële vrijheid te krijgen. Maar de realiteit is weerbarstig: 83 procent van de wereldwijd 125 miljoen kleine bedrijven verkeert in financiële problemen. In Nederland is de armoede onder zzp'ers vijf keer hoger dan onder werknemers. Deze cijfers tonen glashelder aan dat er iets fundamenteel mis is met de gangbare aanpak.

De revolutionaire omslag: Omzet - Winst = Kosten

Mike Michalowicz draaide de formule simpelweg om. In plaats van winst als sluitstuk te zien, wordt het nu het vertrekpunt: 'Omzet - Winst = Kosten'. Dit klinkt simpel, maar de impact is enorm. Door eerst je winst te nemen en pas daarna je rekeningen te betalen van wat overblijft, verleg je fundamenteel je prioriteiten. Winst wordt geen toevalligheid meer, maar een bewuste keuze bij elke euro die binnenkomt.

De methode sluit bovendien aan bij natuurlijk menselijk gedrag. Ondernemers zijn geen rationeel handelende wezens die graag in jaarrekeningen duiken. Ze kijken naar hun banksaldo: staat er genoeg geld, dan wordt er uitgegeven. Staat er weinig, dan blijft de hand op de knip. Profit First accepteert dit gedrag en past het systeem daarop aan, in plaats van te vragen dat ondernemers veranderen.

Hoe Profit First in de praktijk werkt

De kern van de methode is verrassend eenvoudig: je werkt met minimaal vijf bankrekeningen in plaats van één. Elke rekening heeft een specifiek doel: winst, salaris van de ondernemer, belastingen, bedrijfskosten en eventueel aflossingen. Iedere euro die binnenkomt, wordt direct verdeeld over deze potjes volgens vooraf vastgestelde percentages. Het lijkt op het potjessysteem van vroeger, waarbij oma haar huishoudgeld verdeelde over enveloppen voor gas, water, licht en vakantie.

Door met meerdere rekeningen te werken, creëer je automatisch kleinere bedragen per rekening. En kleinere bedragen leiden tot minder uitgaven - simpelweg omdat er minder beschikbaar is. Het is vergelijkbaar met afvallen door kleinere borden te gebruiken: minder calorieën op je bord betekent minder calorieën binnenkrijgen. De methode maakt gebruik van deze psychologische mechanismen in plaats van ertegen te vechten.

De Nederlandse vertaling en implementatie

Wanneer Femke Hogema de Profit First-methode naar Nederland bracht, was dat geen simpele vertaaloefening. Ze paste de methode aan op de Nederlandse context, met aandacht voor Nederlandse fiscale regelgeving, bankieren en ondernemerscultuur. Door haar werk als financieel coach en trainer heeft ze duizenden Nederlandse ondernemers geholpen om de methode succesvol te implementeren.

De kracht van de Nederlandse edities zit vooral in de toegankelijkheid. Waar de originele Amerikaanse versie soms refereert aan situaties die voor Nederlandse ondernemers minder herkenbaar zijn, zorgen de bewerkingen voor praktische herkenbaarheid. Van zzp'ers tot mkb-ondernemers: iedereen kan direct aan de slag met de concrete stappenplannen.

Van theorie naar praktijk: implementatie van het systeem

Het opzetten van je Profit First-systeem begint met het bepalen van je huidige percentages. Hoeveel procent van je omzet gaat nu naar winst, salaris, belastingen en kosten? Deze analyse is vaak confronterend, omdat veel ondernemers ontdekken dat hun winstpercentage nihil of zelfs negatief is. Maar deze eerlijkheid is precies wat nodig is om verandering te realiseren.

Vervolgens bepaal je je streefpercentages. Winstgevende plannen biedt hiervoor concrete handvatten, waarbij Femke Hogema uitlegt hoe je realistische maar ambitieuze doelen stelt. Het gaat erom dat je niet naar het sectorgemiddelde kijkt - waarom zou je naar de middelmaat streven? - maar bepaalt wat jij wilt bereiken. De kunst is om vervolgens je bedrijfsmodel daarop aan te passen.

Ritme en regelmaat: de sleutel tot succes

Net als bij afvallen is regelmaat essentieel. Wachten met eten tot je honger hebt, leidt tot overeten. Vijf kleinere maaltijden op vaste tijden werken beter. Hetzelfde geldt voor financieel management. Door op vaste momenten - bijvoorbeeld twee keer per maand - je inkomsten te verdelen over je verschillende rekeningen, creëer je een ritme dat voorkomt dat je in paniek raakt bij tegenslagen of juist te lichtzinnig wordt bij grote inkomsten.

Het mooie van dit ritme is dat je je winstrekening moeilijk toegankelijk kunt maken. Kies bijvoorbeeld voor een spaarrekening bij een andere bank zonder online toegang. Net als je geen koekjes in huis haalt als je wilt afvallen, voorkom je zo dat je je winst uitgeeft aan zaken die niet noodzakelijk zijn - zoals een groter kantoor of een duurdere auto.

Profit First voor verschillende type ondernemers

De methode is niet alleen voor winstgedreven bedrijven. Ook non-profitorganisaties kunnen profiteren van de structuur, waarbij 'profit first' wordt vervangen door 'purpose first'. In plaats van een winstrekening creëer je een zingevingsrekening voor je maatschappelijke doelen. Elke organisatie - of het nu gaat om winst of maatschappelijke impact - is gebaat bij gezonde cashflow.

Voor startende ondernemers is de methode zelfs extra waardevol. Door vanaf dag één met het systeem te werken, bouw je direct de juiste gewoontes in. Je hoeft niet eerst slechte patronen af te leren. En voor groeiende bedrijven biedt het systeem houvast in tijden van expansie, wanneer kosten dreigen te exploderen en overzicht snel verdwijnt.

De impact: van overleven naar floreren

Ondernemers die met Profit First werken, maken een fundamentele shift. Ze gaan van overleven naar floreren, van stress naar rust, van onduidelijkheid naar helderheid. De methode creëert niet alleen financiële gezondheid, maar geeft ook mentale ruimte. Wanneer je weet dat je winst veilig staat, je salaris geregeld is en je belastingen gereserveerd zijn, kun je met meer vertrouwen ondernemen.

Deze rust vertaalt zich vaak in betere beslissingen. Ondernemers die financieel gezond zijn, durven 'nee' te zeggen tegen klanten die niet passen. Ze investeren strategisch in plaats van impulsief. Ze bouwen aan de lange termijn in plaats van te vechten voor de korte termijn. De methode is dus meer dan een boekhoudtruc - het is een complete verschuiving in hoe je naar ondernemen kijkt.

Veelvoorkomende obstakels en oplossingen

De meest gehoorde bezwaren tegen Profit First komen van goedbedoelende adviseurs die waarschuwen dat je 'toch eerst je kosten moet maken voordat je winst kunt nemen'. Dit klopt vanuit traditioneel boekhoudkundig perspectief, maar mist het punt. De methode dwingt je juist om anders naar kosten te kijken. Als je de rekeningen niet kunt betalen na het reserveren van winst, is dat geen probleem van de methode - het is een signaal dat je bedrijfsmodel aanpassing nodig heeft.

Een ander veelgehoord bezwaar is dat het 'te veel gedoe' is met al die bankrekeningen. Maar dit bezwaar komt meestal van mensen die de methode nog niet geprobeerd hebben. Wie het systeem eenmaal draait, ervaart juist dat het simplificatie brengt. In plaats van een complex spreadsheet bij te houden, geeft een simpele blik op je bankrekeningen direct inzicht in je financiële gezondheid.

De volgende stap: implementatie begint vandaag

De kracht van Profit First ligt in de eenvoud van implementatie. Je hoeft geen maanden te plannen of complexe systemen op te zetten. Je kunt vandaag beginnen door simpelweg een tweede bankrekening te openen en je volgende inkomsten te verdelen. Begin klein - zelfs met 1% winst - en bouw het op. De methode werkt omdat het sluit op natuurlijk gedrag en niet vraagt dat je een ander mens wordt.

Wat duizenden ondernemers wereldwijd hebben bewezen, kun jij ook: een financieel gezond bedrijf bouwen waarbij winst geen toevalligheid is maar een zekerheid. Een bedrijf dat jou dient in plaats van andersom. Een bedrijf dat niet alleen omzet draait maar ook écht geld oplevert. De vraag is niet of het kan, maar wanneer je begint. Want zoals Mike Michalowicz zelf zegt: het is nooit te laat om te beginnen met het nemen van je winst. Maar hoe eerder je begint, hoe sneller je de vruchten plukt van deze revolutionaire benadering van financieel management.