Grenzen stellen klinkt eenvoudig, maar in de praktijk voelt het vaak als balanceren op een koord. Te zacht, en je wordt voorbijgelopen. Te hard, en de relatie komt onder druk te staan. In Iets met grenzen stellen laat Iris Posthouwer zien dat er een middenweg is: een ontspannen balans waarin je opkomt voor je eigen inzichten en tegelijk in contact blijft met de ander.
Het boek is nadrukkelijk geen theoretische verhandeling over assertiviteit, maar veel meer een praktische menukaart. De lezer kiest eruit wat past bij de eigen persoon en situatie. Posthouwer doorspekt de hoofdstukken met haar eigen ervaringen – inclusief de momenten waarop assertiviteit en stevigheid haar niet goed afgingen – wat het boek relativerend, luchtig, humorvol en menselijk maakt. Juist dat maakt het toegankelijk voor mensen die willen oefenen met gedrag en vaardigheden, zonder dat het thema meteen zwaar of beladen wordt.
Van ‘nee’ zeggen tot verbinding behouden
Wat mij als coach aanspreekt, is dat Posthouwer assertiviteit niet benadert als een strijd, maar als een gesprek. Haar uitgangspunt is dat grenzen stellen niet per se betekent dat je de ander afwijst; het kan juist een uitnodiging zijn tot eerlijk contact. In plaats van een snoeihard ‘nee’ laat ze zien hoe je met kleine aanpassingen in taal, toon en timing wél duidelijk kunt zijn en tegelijk de verbinding houdt. Daarmee heeft haar gedachtegoed duidelijke raakvlakken met boeken als Geweldloze communicatie van Marshall Rosenberg (het viel me op dat Posthouwer, net als ik, dit bepaald geen goede titel vindt voor wat het boek beschrijft).
Het boek staat vol bruikbare voorbeeldzinnen, variërend van luchtig en mild tot steviger als de situatie daarom vraagt. Daarbij besteedt ze aandacht aan het effect van intonatie: soms is het niet alleen wat je zegt, maar vooral hoe je het zegt dat bepaalt hoe de boodschap landt.
Sterk in praktische toepasbaarheid
De kracht van Iets met grenzen stellen zit in de directe toepasbaarheid. Elk hoofdstuk bevat oefenopdrachten en reflectievragen, waardoor de stap van lezen naar doen klein is. Als coach zou ik het boek direct aanraden aan coachees die tegen concrete assertiviteitsuitdagingen aanlopen, zoals moeite hebben met ‘nee’ zeggen tegen collega’s, te veel werk op zich nemen of zich in vergaderingen laten overrulen. Voor mensen met dieperliggende problematiek, zoals persoonlijkheidsstoornissen of sterk verankerde traumapatronen, is het boek minder geschikt; het richt zich vooral op gedrag en vaardigheden.
Een persoonlijke en luchtige toon
Posthouwer schrijft in een luchtige, soms humorvolle stijl, maar zonder aan inhoud in te boeten. Ze neemt zichzelf geregeld op de hak en maakt duidelijk dat iedereen worstelt met dit thema – ook zij. Dat verlaagt de drempel voor lezers die denken dat grenzen stellen altijd spanning oplevert of dat je er ‘hard’ voor moet worden. Een mooi voorbeeld is het verhaal over hoe ze ooit instemde met een tatoeage die ze niet wilde, puur om de goede vrede te bewaren. Het is herkenbaar en laat zien hoe makkelijk we onze eigen wensen opzijzetten, vaak zonder dat we het direct doorhebben.
Ruimte voor reflectie én actie
De opbouw is logisch: van het herkennen van je grenzen en het op een ontspannen manier aankaarten, tot het omgaan met weerstand en het volhouden in de praktijk. Een checklist voor lastige gesprekken en technieken zoals ‘spreken in denkwolkjes’ of ‘if-then-strategieën’ maken het concreet.
Wat ik sterk vind, is dat het boek de lezer ook meeneemt in het perspectief van de ander. Zo leer je niet alleen je eigen positie te verhelderen, maar ook de dynamiek te begrijpen waarin grenzen soms worden overschreden. Dat maakt het minder eenrichtingsverkeer en meer een uitnodiging tot volwassen dialoog.
Afdronk
Wie zoekt naar diepgaande psychologische verklaringen of uitgebreide aandacht voor systemische en culturele factoren, zal dat hier minder vinden. Posthouwer schrijft primair vanuit het individu en diens interactie met de directe omgeving. Dat maakt het boek des te bruikbaarder voor snelle toepassing.
Iets met grenzen stellen is een boek dat uitnodigt tot experimenteren. Het combineert praktische tips, herkenbare voorbeelden en een positieve, realistische toon. Het is bij uitstek geschikt voor iedereen die wil leren effectiever op te komen voor zichzelf, zonder de relatie met de ander uit het oog te verliezen. Van harte aanbevolen voor wie grenzen wil leren stellen als vaardigheid – niet als wapen, maar als brug.
Over Danny Mullenders
Danny Mullenders is assessment- en ontwikkelpsycholoog, coach, auteur en spreker. Hij schreef de # 1 bestsellers Daarom doen ze dat en Laat je niet kiezen. 27 januari 2025 kwam zijn derde boek uit, De kunst van niet kiezen.